Bên trong là một xấp tiền đã ố vàng. — “Số tiền này, bác giữ suốt hai mươi năm. Hôm nay, bác mới có thể trả.”

LẦN ĐẦU VỀ NHÀ NGƯỜI YÊU, BỐ ANH NHÌN TÔI CHẰM CHẰM RỒI HỎI MỘT CÂU KHIẾN CẢ MÂM CƠM CHẾT LẶNG

Tôi quen Nam được hơn một năm thì anh mới dắt tôi về nhà ra mắt.

Không phải vì anh không nghiêm túc, mà vì hoàn cảnh gia đình anh khá đặc biệt. Bố Nam là người ít nói, nghiêm khắc, từng là bộ đội về hưu. Mẹ anh mất sớm, trong nhà chỉ còn hai bố con nương tựa nhau.

Nam bảo:
— “Bố anh khó tính, nhưng không phải người xấu. Em đừng lo.”

Anh nói vậy, nhưng từ lúc ngồi trên chuyến xe về quê anh, tay tôi vẫn lạnh ngắt.

1. Căn nhà cũ và ánh mắt đầu tiên

Nhà Nam nằm cuối một con ngõ nhỏ ở ngoại thành. Ngôi nhà cấp bốn cũ kỹ, tường vàng đã bong tróc từng mảng. Trước sân có một cây xoài già, gốc xù xì, rễ nổi lên như những mạch máu.

Ngay khi tôi bước qua cổng, có cảm giác như có ai đó đang nhìn mình.

Bố Nam đứng ở hiên nhà. Ông gầy, lưng hơi còng, mái tóc bạc gần hết. Ánh mắt ông… rất lạ. Không phải dò xét, cũng không phải lạnh lùng, mà giống như đang cố xác nhận một điều gì đó.

Ông nhìn tôi không chớp.

Tôi lễ phép cúi đầu:
— “Cháu chào bác ạ.”

Ông vẫn nhìn. Vài giây trôi qua dài đến mức tôi nghe rõ tiếng tim mình đập trong lồng ngực.

Cuối cùng, ông gật đầu:
— “Vào nhà đi.”

Nam kéo tay tôi, thì thầm:
— “Bố anh vậy đó, quen rồi sẽ ổn.”

Nhưng tôi biết, ánh mắt ấy không hề “bình thường”.

2. Mâm cơm đầu tiên

Bữa cơm được dọn ra khá đơn giản: canh rau muống, đĩa cá kho, bát cà pháo, thêm bát thịt rang. Rất đúng kiểu gia đình Bắc truyền thống.

Chúng tôi ngồi xuống.

Không khí im lặng đến mức nghe rõ tiếng muỗi vo ve ngoài cửa.

Bố Nam gắp cho tôi một miếng cá.
— “Ăn đi.”

Tôi vội cảm ơn, cúi đầu ăn, nhưng vẫn cảm nhận được ánh mắt ông đang đặt lên mặt mình.

Ông nhìn rất kỹ. Từ trán, mắt, mũi, đến cả vết bớt nhỏ ở gần khóe môi tôi.

Nam có vẻ cũng nhận ra sự khác thường.
— “Bố… sao bố cứ nhìn Linh mãi vậy?”

Ông không trả lời.

Ông uống một ngụm nước, đặt chén xuống bàn, rồi đột nhiên hỏi:

— “Cháu có phải… con gái của bà Hạnh bán xôi ở bến xe huyện không?”

Câu hỏi vừa dứt, cả mâm cơm chết lặng.

Đũa trên tay tôi khựng lại.

Tim tôi như rơi xuống.

Nam quay phắt sang tôi:
— “Sao bố biết?”

Còn tôi, cổ họng nghẹn ứ, không nói nên lời.

3. Quá khứ tôi chưa từng kể

Tôi chưa từng kể với Nam về mẹ mình một cách chi tiết.

Mẹ tôi – bà Hạnh – bán xôi ở bến xe suốt hơn hai mươi năm. Một người đàn bà góa chồng, lưng còng, tay lúc nào cũng ám mùi khói bếp. Tôi lớn lên giữa tiếng xe khách, mùi dầu diesel và những buổi sáng mẹ dậy từ ba giờ.

Tôi từng rất mặc cảm.

Mặc cảm vì bạn bè có bố mẹ làm cán bộ, làm kinh doanh, còn mẹ tôi ngồi co ro bên nồi xôi, mặc áo bông cũ.

Tôi cố học giỏi để thoát khỏi cái bến xe ấy.

Và tôi chưa bao giờ nghĩ, quá khứ đó lại xuất hiện trong mâm cơm ra mắt nhà người yêu.

Tôi khẽ gật đầu:
— “Dạ… đúng ạ.”

Bố Nam nhìn tôi rất lâu, rồi giọng ông trầm hẳn xuống:
— “Thế… bố cháu mất năm cháu bao nhiêu tuổi?”

Nam sững sờ:
— “Bố!”

Tôi cúi mặt:
— “Dạ… cháu năm tuổi.”

Không ai ăn thêm được miếng nào nữa.

4. Câu chuyện từ 20 năm trước

Bố Nam đặt đũa xuống, dựa lưng vào ghế.

Ông nói, giọng khàn khàn:
— “Hai mươi năm trước, có một người đàn bà bế con nhỏ, đứng khóc ở bến xe trong mưa. Chồng mất vì tai nạn lao động, trong người không còn đồng nào. Bà ấy xin tôi mượn tiền để đưa con đi viện.”

Tôi ngẩng đầu lên.

Tim tôi đập dồn dập.

— “Người đàn bà đó… là mẹ cháu.”

Căn phòng im phăng phắc.

Nam nhìn bố, rồi nhìn tôi, ánh mắt hoang mang.

Bố anh tiếp tục:
— “Hôm đó, nếu không có bà ấy, tôi đã mất con trai.”

Tôi chết lặng.

5. Bí mật được giấu suốt 20 năm

Hai mươi năm trước, Nam bị sốt cao co giật khi đang theo bố ra bến xe chờ chuyến hàng. Mẹ Nam vừa mất, bố anh luống cuống, tiền mang theo không đủ.

Trong lúc hoảng loạn, chính mẹ tôi – người đàn bà nghèo nhất bến xe – đã bán hết nồi xôi, gom từng đồng lẻ, đưa ông tiền, rồi bế Nam chạy vào bệnh viện.

Bố Nam kể:
— “Tôi hỏi tên bà ấy, bà chỉ nói: ‘Anh cứ lo cho con đi, tôi cũng có con.’”

Sau này, khi quay lại tìm, bà Hạnh đã chuyển chỗ bán. Ông tìm mãi không ra.

— “Tôi nợ bà ấy một mạng người.”

Giọng ông run lên.

Tôi bật khóc.

Lần đầu tiên trong đời, tôi nghe câu chuyện ấy từ một người xa lạ.

Nam nắm chặt tay tôi.

6. Câu hỏi khiến mâm cơm chết lặng – và câu trả lời

Bố Nam nhìn thẳng vào tôi, hỏi lại câu khiến tôi không bao giờ quên:

— “Cháu có biết, mẹ cháu đã cứu sống con trai bác không?”

Tôi lắc đầu trong nước mắt.

— “Không… mẹ cháu chưa từng kể.”

Ông gật đầu:
— “Bà ấy chưa bao giờ kể, vì bà ấy không làm việc đó để được trả ơn.”

Ông đứng dậy, vào buồng trong, mang ra một chiếc hộp gỗ cũ.

Bên trong là một xấp tiền đã ố vàng.

— “Số tiền này, bác giữ suốt hai mươi năm. Hôm nay, bác mới có thể trả.”

Tôi bật dậy:
— “Bác… cháu không thể nhận.”

Ông lắc đầu:
— “Không phải cho cháu. Là cho mẹ cháu. Và cho cả bác – để lòng bác được yên.”

7. Một bữa cơm khác

Bữa cơm hôm ấy kết thúc trong nước mắt.

Nhưng là nước mắt nhẹ nhõm.

Bố Nam gắp thức ăn cho tôi, giọng đã mềm hơn rất nhiều:
— “Ăn đi con.”

Chữ “con” ấy khiến tôi nghẹn ngào.

Tối đó, Nam nói với tôi:
— “Anh hiểu vì sao bố nhìn em như vậy rồi.”

Tôi cười trong nước mắt.

8. Lần đầu… và cũng là lần cuối

Trước khi tôi về, bố Nam nói:
— “Lần đầu cháu về nhà bác, bác hỏi câu đó, không phải để làm khó. Mà để chắc chắn… bác không nhận nhầm ân nhân.”

Ông cúi đầu trước tôi.

Tôi vội vàng đỡ ông dậy.

Ngoài sân, cây xoài già xào xạc trong gió.

Tôi chợt hiểu:
Có những mối duyên, phải hai mươi năm sau mới gặp lại – nhưng chưa bao giờ là muộn.